ایران و سوریه: قسمت دوم


 انطور که می بینیم نبرد خاورمیانه تاثیر مستقیمی در تحولات جهان می گذارد .در این ستیزه ژئوپلیتیکی،ژئو کالچری،ژئواکونومیکی و ژئو استراتژیکی بهترین بهره برداری از خلاء قدرت د رجهان عرب را محور مقاومت به رهبری ایران یا محور اسرائیلی امریکایی خواهد برد ؟ یا بهتر بگوییم پیروزی از آن بیداری اسلامی خواهد بود یا بهار عربی ؟

علی رضا جلالی/ کارشناس مسائل سیاسی/ دانشگاه ورونا – ایتالیا  



همانطور که در پاسخ سوال قبل اشاره کردم، تحولات در کشورهای خاورمیانه در دو سطح ملت و حکومت در حال وقوع است. آنچه در سطح ملت های عرب دارد اتفاق می افتد، بیداری اسلامی است یا حداقل می توان گفت وزن بیداری اسلامی نسبت به بهار عربی بیشتر است . به گمان من با وجود چالش های اساسی در این مسیر در سال های آتی شاهد فراگیرتر شدن موج بیداری اسلامی در سطح منطقه خاورمیانه و کل جهان اسلام خواهیم بود و نتیجه این خیزش اسلامی می تواند احیای قدرت جهان اسلام و تمدن اسلامی باشد. بدیهی است در زمینه بیداری اسلامی، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام اسلامی و قدرت منطقه ای هم در زمینه نظری و هم در عرصه عمل حرف های زیادی برای گفتن دارد و ملت های عرب تحت تاثیر قدرت نرم ایران که بر   
.گرفته از آموزه های دینی و اسلامی است  قرار خواهند گرفت
 البته همانطور که گفتم ملت های مسلمان منطقه در این مسیر با چالش های اساسی روبرو خواهند بود. به اعتقاد من مهمترین استراتژِی آمریکا و غرب در برخورد با موج بیداری اسلامی در منطقه، ایجاد و تشدید اختلافات مذهبی و منازعات قومی است. اختلافات مذهبی و منازعات قومی در داخل کشور های منطقه و همچنین بین کشورهای منطقه دو چالش اساسی است که می تواند در مسیر اسلام خواهی ملت های منطقه و احیای قدرت جهان اسلام انحراف جدی ایجاد نماید. مبارزه و جهاد تمام عیار گروههای مسلمان سنی مذهب (از حماس و اخوان گرفته تا گروههای افراطی همچون سلفی ها، القاعده و..) در برخورد با حکومت مسلمان و البته علوی مذهب سوریه نشان می دهد که متاسفانه انحراف از مسیر آغاز شده است و ملت های مسلمان منطقه به جای مقابله هماهنگ ومنسجم با تهدید مشترک جهان اسلام یعنی اسرائیل، با یکدیگر درگیر شده و  در یک روند فرسایشی منجر به ضعف خود می شوند. به نظر می رسد در ماه های آتی شاهد تشدید اختلافات مذهبی و منازعات قومی در کشورهای منطقه باشیم و ازاین منظر می توان گفت خاورمیانه آبستن حوادث خونینی است. از طرف دیگر، نسل کشی فجیع مسلمانان توسط بودائیان درکشور برمه و سرایت آن به هند و...از یکسو و سکوت معنادار غرب وسازمانهای بین المللی نشان می دهد که علاوه بر اختلاف افکنی مذهبی بین مسلمانان، سناریوی دیگری نیز توسط نظام سلطه تحت عنوان جنگ تمدن ها و به عبارت دقیق تر جنگ ادیان در حال  
.وقوع است که می تواند منجر به نسل کشی وسیع مسلمانان در برخی کشورهای منطقه شود 
اما در سطح حکومتی و دولت ها، تحولات سمت و سویی دیگر دارد. بدین معنی که اگر چه با وجود آفزایش آگاهی و مطالبات دموکراسی خواهانه ملت های منطقه، تمام  حکومت های مستبد منطقه ناچارند در آینده ای نزدیک همانند مصر و تونس به قواعد دموکراسی تن داده و حکومت و دولت در این کشورها بر آمده از آراء مردم باشد. اما وابستگی ساختاری این کشورها به قدرت های برتر نظام ژئو پلیتیک و همچنین قدرت بیشتر کشورهایی نظیر آمریکا و غرب باعث می شود در سطح حکومتی حداقل تا چند 
.سال آینده آمریکا و غرب میدان دار و بازیگر اصلی در این کشورها باشند   

         و نکته پایانی اینکه سوریه اکنون به نقطه عطف تحولات خاورمیانه تبدیل شده است به نحوی که قدرت ها و بازیگران فرامنطقه ای از فاز رقابت مخفیانه بیرون آمده و آشَکارا عملا وارد این رقابت ژئوپلیتیکی شده اند. اعلام رسمی آمریکا،انگلیس و... بر حمایت های مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی از مخالفین حکومت سوریه و در مقابل اولتیماتوم شدید روسیه به آمریکا و غرب، اعزام ناو های روسی و سه ناو چینی به مدیترانه و سواحل سوریه نشان از این رقابت بزرگ دارد. از اینرو اگر ادعا کنیم آینده .سوریه تعیین کننده برنده نهایی و وضعیت آتی نظام ژئوپلیتیک جهانی خواهد بود 
.سخنی به گزاف نگفته ایم

استاد زرقانی/ مدرس ژئوپلیتیک دانشگاه مشهد


Commenti